لاپاراسکوپی یک مداخله تشخیصی یا جراحی بر روی اندامهای داخلی حفره شکم یا لگن است. لاپاراسکوپی یک روش جراحی مدرن است که در آن جراحی نه از طریق دهانههای طبیعی یا برشهای بزرگ پوستی، بلکه از طریق سوراخهای کوچک (معمولاً 0.5 تا 1.5 سانتیمتر) انجام میشود، در حالی که جراحی معمولی نیاز به برشهای بزرگ دارد و بنابراین جای زخمهای بزرگی به جا میگذارد. برای سوراخ کردن، از یک تروکار استفاده میشود که به کمک آن دیواره شکم سوراخ میشود و یک دستگاه نوری نازک (لاپاراسکوپ) در لولهای با قطر 0.2 تا 1.0 سانتیمتر وارد میشود.
ابزار اصلی لاپاراسکوپی، لاپاراسکوپ است - یک لوله فلزی با قطر 5 تا 10 میلیمتر (2 میلیمتر برای میکرو لاپاراسکوپی) با یک سیستم لنز پیچیده و راهنمای نور. لنز، تصویر را از لنز به چشمی منتقل میکند و راهنمای نور، پرتو نور را از منبع نور به داخل حفره شکم هدایت میکند. میتوانید مستقیماً به لنز لاپاراسکوپی نگاه کنید - این کار برای دههها انجام میشد، اما با ظهور دوربینهای آندوسکوپی کوچک (که اکنون 50 تا 150 گرم وزن دارند) که به لنز لاپاراسکوپی متصل هستند در سه دهه گذشته، همه پرسنل اتاق عمل میتوانند تمام پیشرفت عمل را روی مانیتور مشاهده کنند. تشخیص و برخی از روشهای ساده تحت بیحسی موضعی انجام میشوند و اکثر روشهای لاپاراسکوپی تحت بیهوشی عمومی انجام میشوند.
چیزی به نام «جراحی لاپاراسکوپی» وجود ندارد. لاپاراسکوپی یکی از روشهای دسترسی به اندامهای جراحی است. صرف نظر از روش اجرا، ماهیت عمل جراحی تغییر نمیکند. این اصطلاحات با استفاده از ریشه کلمه «scope» (از کلمه یونانی scope-I see) ساخته شدهاند که نیمه اول نام روش، نشاندهنده اندام یا حفرهای است که قرار است دستکاری یا معاینه شود.
لاپاراسکوپی یکی از انواع آندوسکوپی است و آندوسکوپی شامل لاپاراسکوپی، معاینه توراکوسکوپی، هیستروسکوپی، سیستوسکوپی، آرتروسکوپی و غیره میشود.
توراکوسکوپی - مداخله روی قفسه سینه؛
نفروسکوپی - مداخله و جراحی روی کلیهها؛
سیستوسکوپی - جراحی روی مثانه؛
هیستروسکوپی - مداخله جراحی روی رحم؛
گاستروسکوپی - جراحی روی معده.
اگر پیشوند "فیبرو" به نام اضافه شود، به این معنی است که این روش با استفاده از یک آندوسکوپ انعطافپذیر انجام میشود، به عنوان مثال، هیستروسکوپی فیبر، معاینه رحم با استفاده از یک آندوسکوپ انعطافپذیر است.
تکنیک جراحی لاپاروسکوپی بسته به نوع جراحی و موسسه پزشکی کمی متفاوت است. بیماران برای دریافت مراقبتهای مشابه جراحی معمولی آماده میشوند. ابتدا به بیماران بخش داروهایی برای تسکین بیشتر درد و افزایش اثربخشی تزریق میشود. این عملیات "تجویز قبل از عمل" نامیده میشود. سپس بیمار با برانکارد به اتاق عمل منتقل میشود.
یک کاتتر پلاستیکی نرم برای تزریق داروها، محلولها، بیحسکنندهها و مسکنها به ورید کوبیتال بیمار وارد میشود. یک ماسک لاستیکی یا سیلیکونی به صورت بیمار متصل میشود و مخلوط تنفسی از طریق ماسک تأمین میشود.
چند ثانیه بعد، بیمار به خواب میرود و متخصص بیهوشی لولهگذاری میکند - او یک لوله پلاستیکی کافدار را وارد راه هوایی میکند، آن را باد کرده و محکم میکند. در طول عمل جراحی، بیمار تهویه مصنوعی ریه کنترلشده دریافت میکند.
برای لاپاراسکوپی، حفره شکمی با گاز پر میشود - در بیشتر موارد، از دیاکسید کربن برای این منظور استفاده میشود. گاز تزریق میشود تا دیواره شکم به شکل گنبدی بالای اندامها بالا بیاید و دید و دسترسی خوبی به اندامها فراهم شود. دستیاران و جراحان برای انتقال احتمالی به جراحی باز، کل شکم بیمار را با محلولهای ضدعفونیکننده درمان کردند و به دستور متخصص بیهوشی، یک سوزن بلند Veress را از طریق ناف وارد کردند. این سوزن با یک هسته فنردار طراحی شده است تا آسیب احتمالی به اندامهای داخلی زیرین را در حین سوراخ کردن شکم به حداقل برساند. پس از تأیید با کمک چندین آزمایش مبنی بر اینکه سوزن واقعاً در حفره شکمی قرار دارد، شلنگ دستگاه دمنده به سوزن متصل میشود. این دستگاه الکترونیکی پیشرفته امکان ورود دیاکسید کربن به داخل حفره را فراهم میکند و به طور خودکار فشار داخل آن را با دقت ۱ میلیمتر جیوه حفظ میکند.
پس از اینکه فشار گاز در حفره به ۱۰ تا ۱۶ میلیمتر جیوه رسید (بسته به انتخاب جراح)، سوزن ورس خارج شده و اولین تروکار از طریق ناف - یک لوله فلزی یا پلاستیکی که یک پروب سه وجهی یا مخروطی در آن قرار داده شده است - وارد میشود. پس از سوراخ کردن دیواره، استایلت خارج شده و از طریق کانول (لوله) به داخل آندوسکوپ و لاپاراسکوپ وارد میشود. لاپاراسکوپ یک لوله فلزی با قطر ۱۰، ۵ یا ۲ میلیمتر (با استفاده از میکرولاپاراسکوپ) با سیستم لنز پیچیده و راهنمای نور است. با دوربینهای ویدئویی مینیاتوری متصل به وزن ۵۰ تا ۱۰۰ گرم و منابع نور هالوژن یا زنون قدرتمند (روشنکنندهها)، کل تیم عمل میتوانند پیشرفت عمل را روی صفحه مانیتور مشاهده کنند.
پس از وارد کردن لاپاراسکوپ، حفره شکم را بررسی کرده و ۲ تا ۴ تروکار دیگر را تحت کنترل بصری وارد کنید. محل ورود تروکار به عضوی که قرار است روی آن عمل شود و نوع مداخله بستگی دارد - در کوله سیستکتومی، تروکار در قسمت بالای شکم زیر قوس دندهای و در جراحی زنان در قسمت پایین شکم وارد میشود.
در اصل، ابزارهایی با طول 30-40 سانتیمتر و قطر 2 تا 12 میلیمتر میتوانند تمام عملیات مشابه تکنیکهای جراحی مرسوم را انجام دهند. نگهداشتن، دور کردن به پهلو، گرفتن عضو با گیره، آزاد کردن و جداسازی عضو از بافت اطراف (تشریح) با استفاده از ابزارهای تشریح، قیچی آندوسکوپی و ابزارهای الکتروسرجری، با کمک انعقاد، توقف نسبی خونریزی رگهای کوچک. انعقاد - پروتئینها تحت تأثیر جریان متناوب با فرکانس بالا تا میشوند، بنابراین مجرای رگ خونی بسته میشود. خونریزی از رگهای بزرگ را میتوان با گیره زدن (با استفاده از گیرههای تیتانیومی)، باند کردن با مواد بخیه و بخیه زدن با استاپلر آندوسکوپی متوقف کرد.
منگنههای آندوسکوپی نقش بسیار مهمی در جراحی آندوسکوپی دارند - این ممکن است غیرمعمول به نظر برسد، اما جراح به جای چاقوی جراحی، یک سوزنگیر را برای مدت زمان بسیار طولانیتری در دست دارد - فرآیند بخیه زدن، بخیه زدن و بانداژ زمان بسیار بیشتری نسبت به تشریح بافت میبرد. یک جراح ماهر میتواند تقریباً 60 گره ایمنی در دقیقه یا یک گره در ثانیه بزند. در همین حال، در جراحی آندوسکوپی، دستهای جراح با ابزارهای باریکی جایگزین میشوند که گره زدن آنها بسیار دشوارتر است. بنابراین، به عنوان مثال، انجمن اروپایی پزشکان و جراحان استانداردی را تعیین کرد - گره سهگانه را در 40 ثانیه ببندید. بنابراین این یک نوآوری انقلابی بود که نقش بسیار مهمی در گسترش دامنه مداخلات آندوسکوپی، منگنهها، ایفا کرد. جراحان میتوانند آناستوموزهای بین رودهای را با یک حرکت دست انجام دهند، به طور کامل از روده عبور کنند، رگهای خونریزیدهنده را بخیه بزنند و غیره، به جای بخیه زدن دستی طولانی و گاهی اوقات تقریباً غیرممکن آندوسکوپی. از نظر فنی، انجام هرگونه عمل جراحی با رویکرد جراحی آندوسکوپی و با کمک استپلر امکانپذیر شده است.