ლაპაროსკოპია არის დიაგნოსტიკური ან ქირურგიული ჩარევა მუცლის ღრუს ან მენჯის შიდა ორგანოებზე. ლაპაროსკოპია თანამედროვე ქირურგიული მეთოდია, რომლის დროსაც ოპერაცია ტარდება არა ბუნებრივი ღიობებით ან კანის დიდი ჭრილობებით, არამედ მცირე (ჩვეულებრივ 0.5-1.5 სმ) პუნქციებით, მაშინ როდესაც ჩვეულებრივი ქირურგია მოითხოვს დიდ ჭრილობებს და ამით ტოვებს დიდ ნაწიბურებს. პუნქციისთვის გამოიყენება ტროაკარი, რომლის დახმარებითაც მუცლის კედელი იხვრიტება და თხელი ოპტიკური მოწყობილობა (ლაპაროსკოპი) შეჰყავთ 0.2-1.0 სმ დიამეტრის მილში.
ლაპაროსკოპიის მთავარი ინსტრუმენტია ლაპაროსკოპი - 5-10 მმ დიამეტრის (მიკროლაპაროსკოპიისთვის 2 მმ) ლითონის მილი რთული ლინზების სისტემითა და სინათლის გამტარით. ლინზა გამოსახულებას ლინზიდან ოკულარში გადასცემს, სინათლის გამტარი კი სინათლის სხივს განათებიდან მუცლის ღრუში მიმართავს. თქვენ შეგიძლიათ პირდაპირ ლაპაროსკოპიულ ლინზაში შეხედოთ - ეს ათწლეულების განმავლობაში ხდებოდა, მაგრამ ბოლო სამი ათწლეულის განმავლობაში ლაპაროსკოპიულ ლინზაზე მიმაგრებული პაწაწინა ენდოსკოპიური კამერების (ახლა მათი წონა 50-150 გრამს შეადგენს) გაჩენის შემდეგ, ოპერაციული ოთახის ყველა თანამშრომელს ოპერაციის მთელი პროგრესის მონიტორზე ნახვა შეუძლია. დიაგნოზი და ზოგიერთი მარტივი პროცედურა ადგილობრივი ანესთეზიის ქვეშ ტარდება, ხოლო ლაპაროსკოპიული პროცედურების უმეტესობა ზოგადი ანესთეზიის ქვეშ.
„ლაპარასკოპიული ქირურგია“ არ არსებობს. ლაპაროსკოპია ქირურგიული ორგანოების შეღწევის ერთ-ერთი მეთოდია. განხორციელების მეთოდის მიუხედავად, ქირურგიული პროცედურის ხასიათი არ იცვლება. ეს ტერმინები წარმოიქმნება სიტყვა „scope“-ის ძირიდან (ბერძნულიდან „scope“ - ვხედავ), მეთოდის სახელწოდების პირველი ნახევარი აღნიშნავს ორგანოს ან ღრუს, რომელსაც მანიპულირება ან გამოკვლევა სჭირდება.
ლაპაროსკოპია ენდოსკოპიის ერთ-ერთი სახეობაა და მოიცავს ლაპაროსკოპიას, თორაკოსკოპიულ გამოკვლევას, ჰისტეროსკოპიას, ცისტოსკოპიას, ართროსკოპიას და ა.შ.
თორაკოსკოპია - გულმკერდის არეში ჩარევა;
ნეფროსკოპია - თირკმელებზე ჩარევა და ქირურგიული ჩარევა;
ცისტოსკოპია - შარდის ბუშტზე ოპერაცია;
ჰისტეროსკოპია - საშვილოსნოს ქირურგიული ჩარევა;
გასტროსკოპია - კუჭზე ოპერაცია.
თუ სახელწოდებას პრეფიქსი „ფიბრო“ დაემატება, ეს ნიშნავს, რომ პროცედურა ტარდება მოქნილი ენდოსკოპის გამოყენებით, მაგალითად, ბოჭკოვანი ჰისტეროსკოპია არის საშვილოსნოს გამოკვლევა მოქნილი ენდოსკოპის გამოყენებით.
ლაპარასკოპიული ქირურგიის ტექნიკა ოდნავ განსხვავდება ოპერაციის ტიპისა და სამედიცინო დაწესებულების მიხედვით. პაციენტები მზად არიან მიიღონ იგივე მოვლა, რაც ტრადიციულ ქირურგიას. პირველ რიგში, პალატაში მყოფ პაციენტებს უტარდებათ მედიკამენტები ტკივილის შემდგომი შემსუბუქებისა და ეფექტურობის გასაზრდელად. ამ ოპერაციებს „ოპერაციამდელი ადმინისტრირება“ ეწოდება. შემდეგ პაციენტი საკაცით გადაჰყავთ საოპერაციოში.
რბილი პლასტმასის კათეტერი შეჰყავთ პაციენტის კუბიტალურ ვენაში მედიკამენტების, ხსნარების, ანესთეტიკებისა და ტკივილგამაყუჩებლების შესაყვანად. პაციენტის სახეზე მაგრდება რეზინის ან სილიკონის ნიღაბი და ნიღბის მეშვეობით მიეწოდება სასუნთქი ნარევი.
რამდენიმე წამის შემდეგ პაციენტი იძინებს და ანესთეზიოლოგი ახდენს ინტუბაციას — ის სასუნთქ გზებში ათავსებს მანჟეტიან პლასტმასის მილს, ბერავს და ამაგრებს სასუნთქ გზებს. ოპერაციის დროს პაციენტს უტარდება კონტროლირებადი ხელოვნური ვენტილაცია.
ლაპაროსკოპიის დროს მუცლის ღრუ ივსება გაზით - უმეტეს შემთხვევაში, ამ მიზნით გამოიყენება ნახშირორჟანგი. გაზი შეჰყავთ მუცლის კედლის ორგანოების ზემოთ გუმბათის ფორმის ასაწევად და ორგანოებზე კარგი ხილვადობისა და წვდომის უზრუნველსაყოფად. ასისტენტები და ქირურგები პაციენტის მთელ მუცელს ანტისეპტიკური ხსნარებით ამუშავებდნენ ღია ოპერაციაზე შესაძლო გადასვლისთვის და ანესთეზიოლოგის მითითებით, ჭიპში გრძელ Veress-ის ნემსს ათავსებდნენ. ის ზამბარიანი ბირთვითაა შექმნილი, რათა მუცლის პუნქციის დროს ქვედა შინაგანი ორგანოების შესაძლო დაზიანება მინიმუმამდე იყოს დაყვანილი. რამდენიმე ტესტის დახმარებით დადასტურების შემდეგ, რომ ნემსი მართლაც მუცლის ღრუშია, ინსუფლატორის შლანგი ნემსს უერთდება. ეს დახვეწილი ელექტრონიკა საშუალებას იძლევა ნახშირორჟანგი ღრუში შეიყვანოს და ავტომატურად ინარჩუნებს მასში წნევას 1 მმ.ვწყ.სვ. სიზუსტით.
მას შემდეგ, რაც ღრუში გაზის წნევა 10-16 მმ.ვწყ.სვ.-ს მიაღწევს (ქირურგის არჩევანიდან გამომდინარე), ვერესის ნემსი ამოღებულია და პირველი ტროაკარი შეჰყავთ ჭიპის - ლითონის ან პლასტმასის მილის - მეშვეობით, რომელშიც სამწახნაგოვანი ან კონუსური ზონდია ჩასმული. კედლის გახვრეტის შემდეგ, სტილეტი ამოღებულია და კანულის (მილის) მეშვეობით შეჰყავთ ენდოსკოპისა და ლაპარასკოპში. ლაპაროსკოპი არის 10, 5 ან 2 მმ დიამეტრის (მიკრო ლაპაროსკოპის გამოყენებით) ლითონის მილი რთული ლინზების სისტემით და სინათლის გამტარით. მიმაგრებული მინიატურული ვიდეოკამერებით, რომელთა წონაა 50-100 გრამი და მძლავრი ჰალოგენური ან ქსენონის სინათლის წყაროებით (განათების წყაროებით), მთელ ოპერაციულ ჯგუფს შეუძლია ოპერაციის მიმდინარეობის დაკვირვება მონიტორის ეკრანზე.
ლაპაროსკოპის შეყვანის შემდეგ, მუცლის ღრუს დათვალიერება და ვიზუალური კონტროლის ქვეშ კიდევ 2-4 ტროაკარის შეყვანა. ტროაკარის შეყვანის წერტილი დამოკიდებულია საოპერაციო ორგანოსა და ჩარევის ტიპზე - ქოლეცისტექტომიის დროს ტროაკარი მუცლის ზედა ნაწილში, ნეკნების თაღის ქვემოთ, გინეკოლოგიური ქირურგიის დროს კი მუცლის ქვედა ნაწილში.
პრინციპში, 30-40 სმ სიგრძისა და 2-დან 12 მმ დიამეტრის მქონე ინსტრუმენტებს შეუძლიათ შეასრულონ ყველა იგივე ოპერაცია, რაც ტრადიციულ ქირურგიულ ტექნიკას. ორგანოს შეკავება, გვერდზე გადაწევა, ორგანოს დაჭერა კლიპებით, ორგანოს გამოყოფა და გამოყოფა მიმდებარე ქსოვილისგან (დისექცია) დისექტორების, ენდოსკოპიური მაკრატლისა და ელექტროქირურგიული ინსტრუმენტების საშუალებით, კოაგულაციის დახმარებით, სისხლდენის შედარებითი შეჩერება წვრილი სისხლძარღვებიდან. კოაგულაცია - ცილები იკეცება მაღალი სიხშირის ცვლადი დენის ზემოქმედებით, რის გამოც სისხლძარღვის სანათური იხურება. დიდი სისხლძარღვებიდან სისხლდენის შეჩერება შესაძლებელია კლიპით (ტიტანის კლიპების გამოყენებით), ნაკერის მასალით დამაგრებით და ენდოსკოპიური სტეპლერით ნაკერით.
ენდოსკოპიური სტეპლერები ძალიან მნიშვნელოვან როლს ასრულებენ ენდოსკოპიურ ქირურგიაში - ეს შეიძლება უჩვეულოდ მოგეჩვენოთ, მაგრამ სკალპელის ნაცვლად ქირურგი ნემსის დამჭერს გაცილებით დიდხანს უჭირავს - ნაკერების, ნაკერების და შეხვევის პროცესი ქსოვილის დისექციასთან შედარებით გაცილებით მეტ დროს მოითხოვს. გამოცდილ ქირურგს შეუძლია წუთში დაახლოებით 60 დამცავი კვანძის შეკვრა, ანუ წამში ერთი კვანძი. ამასობაში, ენდოსკოპიურ ქირურგიაში ქირურგის ხელები იცვლება თხელი ინსტრუმენტებით, რომელთა შეკვრა გაცილებით რთულია. მაგალითად, ევროპის ექიმებისა და ქირურგების ასოციაციამ დააწესა სტანდარტი - სამმაგი კვანძის შეკვრა 40 წამში. ასე რომ, ეს იყო რევოლუციური ინოვაცია, რომელმაც ძალიან მნიშვნელოვანი როლი ითამაშა ენდოსკოპიური ჩარევების მასშტაბის გაფართოებაში, სტეპლერები. ქირურგებს შეუძლიათ ხელის ერთი მოძრაობით შეასრულონ ნაწლავთაშორისი ანასტომოზები, მჭიდროდ გაატარონ ნაწლავები, დააკერონ სისხლდენის სისხლძარღვები და ა.შ., ხანგრძლივი და ზოგჯერ თითქმის შეუძლებელი ხელით ენდოსკოპიური ნაკერების ნაცვლად. ტექნიკურად შესაძლებელი გახდა ნებისმიერი ქირურგიული ოპერაციის ჩატარება ენდოსკოპიური ქირურგიული მიდგომით სტეპლერის დახმარებით.