Er bestaan verschillende soorten dwangmiddelen, waaronder fysieke en mechanische dwangmiddelen.
● Fysieke (handmatige) fixatie: de patiënt met behulp van fysieke kracht vasthouden of immobiliseren.
● Mechanische fixatie: het gebruik van middelen, methoden, materialen of kledingstukken die het vermogen om vrijwillig het hele lichaam of een deel ervan te bewegen, verhinderen of beperken ten behoeve van de veiligheid van een patiënt wiens gedrag een ernstig risico vormt voor zijn of haar integriteit of die van anderen.
Leidende principes voor het gebruik van dwangmiddelen
1. De veiligheid en waardigheid van de patiënt moeten gewaarborgd zijn
2. De veiligheid en het welzijn van het personeel staan ook voorop
3. Het voorkomen van geweld is essentieel
4. De-escalatie moet altijd worden geprobeerd voordat er dwang wordt toegepast
5. Beperking wordt gebruikt voor de minimale periode
6. Alle acties die door het personeel worden ondernomen, zijn passend en proportioneel aan het gedrag van de patiënt.
7. Elke gebruikte beperking moet zo min mogelijk beperkend zijn, om de veiligheid te garanderen.
8. De patiënt moet nauwlettend in de gaten worden gehouden, zodat elke verslechtering van zijn of haar fysieke toestand tijdig en adequaat kan worden opgemerkt en behandeld. Mechanische fixatie vereist 1:1-observatie.
9. Alleen speciaal opgeleid personeel mag beperkende interventies uitvoeren om de veiligheid van patiënten en personeel te garanderen.